Bu kitap, CNC tornalama alanında çalışan meslek lisesi öğrencileri, teknisyenler, ustalar, çıraklar, CNC eğitimi alan kişiler, eğitmenler, CNC'ye yeni başlayanlar, CNC konusunda ilerlemek isteyenler için tasarlanmış bir eğitim kaynağıdır. Kitap, genel CNC prensipleri ve mantığına odaklanarak tasarlanmıştır.

İlk olarak, temel tornalama terimleri, özellikle "kesme hızı", "talaş derinliği" ve "ilerleme" gibi kavramlar detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Kesici uçların ISO kodlama sistemine olan katkısı vurgulanmış ve ISO 1832 standardı üzerinden kesici uçların ürün tanımlamalarına örnekler verilmiştir. Tornalamada hesaplamalar ve formüller ayrıntılı şekillerle açıklanmıştır. Dış çap işleme sistemleri görsellerle desteklenerek anlatılmıştır.

Delik işleme konusunda, torna takım tutucuları için ISO ürün tanımlama anahtarlarına özel bir vurgu yapılmıştır. Tezgahın kullanımına başlamadan önce dikkat edilmesi gereken genel uyarılar, temel çalışma prensipleri ve güvenlik konuları açıklanmıştır. Klavye tuşları ve kontrol paneli tuşları sembollerle açıklanmış, takım ölçme başlığı göstergeleriyle birlikte anlatılmıştır.

CNC torna tezgahında takım sıfırlama, iş parçası sıfırlama ve takım ölçme kolu kullanmadan sıfırlama (FANUC 0İTD), W.SHIFT, WORK, GEOM gibi konular örneklerle ele alınmıştır. CNC tornalarda mutlak ve eklemeli-artışlı koordinat ölçülendirmeleri tablolarla açıklanmıştır. G28, G28 U0W0, G28 U20 W0, G28 U0 W0, F-kodu, S-kodu, sabit kesme hızı (G96), sabit devir sayısı (G97), T-kodu, G00 gibi kodlar detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

Tezgah programlamada, G ve M kodlarının kod isimleri, G00, G01, G02, G03 hareketleri ve "R" / "C" fonksiyonları işlenmiştir. G02, G03, G40, G41 ve G42 için çizimlerle desteklenmiştir. Ayrıca, G70 FINISH çevrimi, farklı çaplar için örneklerle ele alınmıştır.

Yeni bir ünite olarak, G72 alınandan tornalama çevrimi (X yönünde boşaltma) X, Y, Z düzlemlerindeki çevrimi açıklamıştır. G73 ofsetli tornalama çevrimi, delik delme ve çeşitlerinin talaş kaldırmadaki yeri ile ilgili ayrıntılı bilgi verilmiş ve G73 U(1)… W(1)… R…, G73 P… Q… U(2)… F… anlatılmıştır. Kesici takım malzemeleri olan HSS, HSS-E, HSS-E Co8 ve HSS-PM açıklanmıştır.

Matkap ucu uç açıları 90, 118, 130-135-140 dereceleri için şekillerle gösterilmiş, G74 gagalamalı delik delme çevrimi (G74 R..., G74 Z-Q… F…) üzerinden açıklanmıştır ve delikte kesme, kanal açma, halka oluşumunu engelleme gibi işlemler detaylı şekillerle anlatılmıştır.

G75 kanal açma çevrimi (N50 G75 R..., N55 G75 X..., Z-..., P..., Q..., F...) ve G76 diş çekme çevrimi örneklerle açıklanmıştır. Ayrıca, G84 hassas kılavuz çekme çevrimi ve C ekseni programlama ile ilgili detaylar verilmiştir.

G07.1 (G107) silindirik interpolasyonunun kullanımına yer verilmiştir. SEGMAN DIN 471 - DIN 72 ölçü tablosu ve ORING ölçüleri tablosu kitapta sunulmuştur.

Yüzey işleme işaretleri, yüzey işleme yöntemleri ve TS2040 EN ISO1302'ye göre yüzey işaretleme resimlerle açıklanmıştır. Ayrıca, ISO tolerans sistemine değinilmiş ve normal delik ve mil tolerans çizelgeleri sunulmuştur.

DETAYLI BİLGİ İÇİN TIKLAYIN

---

Kitabın İndirimli Setleri

CNC İmalat Teknolojisi Seti

7'li Mega Teknik Eğitim Seti

---

 

İçindekiler

Önsöz………………………………………………………………………………………………………………………….5

İstiklal Marşı………………………………………………………………………………………………………………..7

BÖLÜM 1

GENEL TORNALAMA……………………………………………………………………………………..…………..13

1.GENEL TORNALAMA………………………………………………………………………………………..………...14

1.1.Tornalama Teorisi( Terimlerin Tanımları) …………………………………………………………..…...14

1.2. Pozitif Kesici Uçlara Karşı Negatif Kesici Uçlar……………………………………………………….…14

2.KESİCİ UÇLARIN ISO KODLAMA SİSTEMİ…………………………………………………………………......17

2.1. Kesici Uç Seçimi ………………………………………………………………………………………….….…....…18

2.2. Tornalamada Hesap ve Formüller..………………………………………………………..……….…..…..26

Dış Çap İşleme; Dörtgen Saplı Tutucular İçin ISO Tanımlama Anahtarı…………………….…...…27

Dış Çap İşleme; Negatif Temel Şekil Ceneli Rijit Bağlama Sistemi………………………………..…..31

Levyeli Bağlama Sistemi………………………………………………………………………………………………..…32

Dış Çap İşleme; Pozitif Temel Şekil Vidalı Bağlama Sistemi/Levyeli Bağlama Sistemi……..…33

Delik İşleme; Torna Takım Tutucular İçin ISO Ürün Tanımlama Anahtarı……………………….…35

Delik İşleme; Negatif Temel Şekil ……………………………………………………………………………………38

Delik İşleme; Pozitif Temel Şekil Levyeli Bağlama…………………………………………………………….39

BÖLÜM 2

TEZGAHIN KULLANIMINDAN ÖNCE BİLİNMESİ GEREKLİ GENEL UYARILAR…………………….41

2.1. TEMEL ÇALIŞMA PRENSİPLERİ………………………………………………………………………….……….42

2.1.1 Ölüm Tehlikesi…………………………………………………………………………………..……….…………..42

2.1.2. Uyarılar…………………………………………………………………………...........................................42

2.1.3. Uyarılar….……………………………………………………………………………………………………………….43

2.2 TEZGAHI AÇMA ÖNCESİ DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR……………………………..……………..….44

2.2.1. Uyarı ……………………….…………………………………………………………………………………………....44

2.2.2. Uyarı………………………………….…………………………………………………………………………………..44

2.3 TEZGAHI AÇTIKTAN SONRA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR……………………………..…………….45

2.3.1.Uyarı……………………………………………………………………………………………………………………....45

2.4. RUTİN İNCELEMELER ………………………………………………………………………………………….……..46

2.4.1.Uyarı ……………………………………………………………………………………………………………………………46

2.4.2. Uyarı.…………………………………………………………………………………………………………………………..46

2.5. ISITMA…..……………………………………………………………………………………………………………….........46

2.6. ÖN UYARILAR….………………………………………………………………………………………….…………………..47

2.6.1. Uyarı ………………………………………………………………………………………………………………..………….47

2.6.2. Uyarı ……..…………………………………………………………………………………………………………………….47

2.7. OPERASYON…………………………………………………………………………………………………………………....48

2.7.1.Tehlike…………………………………………………………………………………………………………………………..48

2.8. İŞİN TAMAMALANMASINDAN SONRA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR.……………………………….49

BÖLÜM 3

KLAVYE TUŞLARI…………………………………………………………………………………………………………….…….53

3.1. KLAVYE TUŞLARI ……………………………………………………………………………………………………………….54

3.1.1.Klavye Tuşları………………………….……………………………………………………………………………….………54

3.1.2. Kontrol Paneli Tuşları……………………………….………………………………………………………………….…56

BÖLÜM 4

TAKIM ÖLÇME……………………………………………………………………………………………………………………….59

4.1. TAKIM ÖLÇME……………………….…………………………………………………………………………………………..60

4.1.1. Takım Ölçme Kolu İle……………………………………………………………………………………………………...60

4.1.2. Takım Ölçme Kolu Olmadan ……….………………………………………………………………………………..…61

4.1.3. İş Parçası Sıfır Noktası Tanımlama…………………………………………………………………………………...62

4.1.4.Takım Aşınması………………………………………………………………………………………………………………...62

4.1.5. Program Yazma………………………………………………………………………………………………………………..63

4.1.6.Memory Kart ve Makine Arasında Program Transferi………………………………………………………..65

4.1.7.Makineden Memory Karta Program Transferi…………………………………………………………………...65

4.1.8.Memory Karttan Makineye Program Transferi ……….…………………………………………………………66

4.2. KISACA CNC TORNA TEZGAHINDA TAKIM SIFIRLAMA (FANUC 0İTD)…………………………………...68

4.3. KISACA CNC TORNA TEZGAHINDA İŞ PARÇASI SIFIRLAMA (FANUC 0İTD)………………………………69

4.4. TAKIMLARI TAKIM ÖLÇME KOLU KULLANMADAN SIFIRLAMA(FANUC 0İTD)…………………………70

4.5.MATKAP VE UDRİLLERİN SIFIRLANMASI……………………………………………………………………………..….71

4.6.TAKIM UÇ AŞINMASI……………………..……………………………………………………………………….……………71

4.7. YENİ PROGRAM YAZMA….………………………………………………………………….…………........................71

4.8. KISA BİLGİ…………………………………………………………………………………………………………….………………72

4.9. HAFIZADAKİ BİR PROGRAMI ÇAĞIRMAK……………………………………………………………….……………..73

4.10. PROGRAM SİLME………………………………………………………………………………………………….……………74

4.11. WORK SHIFT’TEN PARÇA SIFIRLAMA…………………………………………………………………………………..74

4.12 TAKIM AŞIMASI İLE İLGİLİ ÖRNEKLER…………………………………………………………………………………..74

BÖLÜM 5

KOORDİNATLAR…………………………………………………………………………………………………………………………75

5.1. KOORDİNATLAR……………………….…..……………………………………………………………….………………………..76

5.1.1. Koordinat Sistemi…..…………………………………………………………………………………………………………….76

5.1.2. CNC Tornalarda Mutlak (Absolute) Koordinat Ölçülendirme……………………………..…………………76

5.1.3. CNC Tornalarda Eklemeli-Artışlı (Incremental) Koordinat Ölçülendirme………………..…………….78

5.1.4. Programlamadaki Kodların Açıklamaları ………………………………………………………………………………82

5.1.5 ISO Program Adlandırma ……………………………………………………………………………………………………..83

5.1.6. G28-Kodu(Tareti Tezgah Sıfır Noktasına Gönderme)………………………………………………………….…84

5.1.7. F-Kodu ( Feed - İlerleme Hızı )………………………………………………………………………………………….…..85

5.1.8. S-Kodu (Speed - İş Mili Devri veya Kesme Hızı) ……………………………………………………………..…..…85

5.1.9. A) (G96)Sabit Kesme Hızı m/dak (metre/dakika)…………………………………………………………….…….86

5.1.10. G50- Kodu (İş Mili Devrini Sınırlama)…………………………………………………………………………………..86

5.1.11. B) (G97) Sabit Devir Sayısı dev/dak (devir/dakika)………………………………………………………………86

5.1.12. T- Kodu (takım çağırma ve telafi numarası verme) …………………………………………………………..…87

5.1.13. G00-Kodu( Maksimum Hızda Doğrusal Hareket)..……………………………………………………………..…87

BÖLÜM 6

TEZGAH PROGRAMLAMA ………………………………………………………………………………………………………………89

6.1.TEZGAH PROGRAMLAMA ……………………………………………………………………………………………………………...90

6.1.1. G ve M Kodlarının Bazıları…………………………………………………………………………………………………………..90

6.1.2. G00,G01 ve G03 Hareketleri………………..………………………………………………………………………………………93

6.1.3. G01- Kodu (Belirtilen Hızda Doğrusal Hareket)….…………………………………………………………………..…..93

6.2. ‘,R’ / ‘,C’ Fonksiyonları ….………………………………………………………….……………………………………………………99

6.2.1 Köşe Radüsü / Pah Kırma….…………………………………………………………………………………………………………..99

BÖLÜM 7

TAKIM ÇAP TELAFİSİ G41 ve G42…………………….………………………………………………………………………………117

7.1. TAKIM ÇAP TELAFİSİ G41 ve G42……………………………………………………………………………………………………118

7.1.1.Takım Çap Telafisi Nedir? ……………………………………………………………………………………………………………122

7.1.2. Uygulama Faaliyetleri…………………………………………………………………………………………………………………127

BÖLÜM 8

ÇEVRİMLER…………………………………………………………………………………………………………………………………….131

8.1. G90 SİLİNDİRİK ( Z YÖNÜNDE)TORNALAMA ÇEVRİMİ ….…………………………………….………………………….132

8.1.1. Alın Silme Programı….………………………………………………………………………………………….……………………..141

BÖLÜM 9

ÇOK TEKRARLI ÇEVRİMLER G71 KONTUR…………………………………………………………………………………………148

TORNALAMA ÇEVRİMİ (Z YÖNÜNDE BOŞALTMA YAPAR)………………………………………………………149

G70 FINISH ÇEVRİMİ………………………………………………………………………………………………………………149

9.1. ÇOK TEKRARLI ÇEVRİMLER………………………..…………………………………………………………………………………150

9.1.1. G71 Kontur Çevrimi……………………………………………………………………………………………………………………151

9.1.2. G70 Finiş Çevrimim ……………………………………………………………………………………………………………………153

BÖLÜM 10

G72 ALINDAN TORNALAMA ÇEVRİMİ ( X YÖNÜNDE BOŞALTMA YAPAR)…………………………………………167

10.1 G72 ALINDAN TORNALAMA ÇEVRİMİ ( X YÖNÜNDE BOŞALTMA YAPAR)………………….………………….168

10.1.1. X Yönünde Boşaltma Döngüsü………………………………………………………………………………………………….169

10.2. İÇ ÇAPTA G72 ÇALIŞMA PRENSİBİ ……………………………………………………………………………………………...171

10.3. DELİK İÇİNDE G70 ÇALIŞMA PRENSİBİ…………………………………………………………………………………………172

BÖLÜM 11

G73 OFSETLİ TORNALAMA ÇEVRİMİ….…………………………………………………………………………………...………183

11.1 G73 ÇEVRİMİ…………………………………………………………………………………………………………………………………184

BÖLÜM 12

DELİK DELME….…………………………………………………………………………………………………………………………….…195

12.1. DELİK DELME…………………………………………………………………………………………………………………………196

12.1.1. Düz Olmayan Parçalara Delik Açma İşlemi.…………………………………………………………………………197

12.2. KESİCİ TAKIM MALZEMELERİ……………………………………………………………………..…………..………..……199

12.3. DELİK DELMEDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ……………………………………….……….……199

12.4. SOĞUTMA SUYUNUN DELME İŞLEMİNDE ÖNEMİ.……………………………………………………………………202

12.5. SOĞUTMA KANALLI (İÇTEN) MATKAPLARIN AVANTAJLARI .……………………………………………………203

12.6. Matkap Uçları İçin Küçük Tavsiyeler .………………………………………………………………………………………..204

12.6.1. Matkap Ucu Uç Açıları………………………………………………………………………………………………………….204

12.6.2. Matkap Uçları İçin Önerilen Devir ve İlerleme Tablosu………………………………………………………205

12.7. G74 GAGALAMALI DELİK DELME ÇEVRİMİ.……………………………………………………………………………207

 

BÖLÜM 13

KESME VE KANAL AÇMA………………………………………………………………………………………………………….215

13.1. KESME VE KANAL AÇMA……………………………………………………………………………………………….……216

13.1.1. Yüksek Kalite Nasıl Elde Edilir?.................................……………………………………………….……216

13.1.2. Çubukların Genel Kesimi (Dilimlenmesi)………………………………………………………………………216

13.1.3.Meme Oluşturmadan Kesme………………………………………………………………………………………..217

13.2 KESME .…………………………………………………………………………………………………………………………….217

13.3 G75 KANAL AÇMA ÇEVRİMİ .……………………………………………………………………………………………228

BÖLÜM 14

G76 DİŞ ÇEKME ÇEVRİMİ (EN VERİMLİ DİŞ ÇEKME YÖNTEMİDİR)…………………………………………....239

14.1. G76 DİŞ ÇEKME ÇEVRİMİ (EN VERİMLİ DİŞ ÇEKME YÖNTEMİDİR)……………………………………240

14.1.1. G76 Diş Çekme Çevrimi …………………………………………………………………………………………..….243

14.2. WHITWOTH DIŞ AÇMA………………………………………………………………………………………………….…252

BÖLÜM 15

G92 BASİT DİŞ ÇEKME ÇEVRİMİ …………………………………………………………………………………………………..263

15.1 G92 BASİT DİŞ ÇEKME ÇEVRİMİ …………………………………………………………………………………………..264

15.1.1. Diş Dibi Bulma Hesabı………………………………………………………………………………………………………..265

15.1.2. Çok Ağızlı Diş Açma……………………………………………………………………………………………………………….267

BÖLÜM 16

KLAVUZLAR HAKKINDA BİLGİ…………………………………………………………………………………………......………277

16.1. KLAVUZLAR HAKKINDA BİLGİ……………………………………………………………………………………….…………278

16.1.1. Klavuzlara Genel Bakış……………………………………………………………………………………………………….…278

16.1.2.Klavuz Malzemeleri ………………………………………………………………………………………………………….…..278

16.1.3.Klavuz Kavrama Formları……………………………………………………………………………………………………...279

16.1.4. Klavuzlarda Ağızlama Boyları ………………………………………………………………………………………….……279

16.1.5. Klavuzların Çıkardığı Talaş Formları …………………………………………………………………………………..…280

16.1.6. Klavuz Çekerken Karşılaşılan Sorunlar ve Çözümleri………………………………………………...............281

16.2.G84 HASSAS KLAVUZ ÇEKME ÇEVRİMİ…………………………………………………………………………………….282

16.2.1. Çevrim Açıklaması………………………………………………………………………………………………………………282

BÖLÜM 17

GENEL ÖRNEKLER………………………………………………………………………………………………………………………….287

BÖLÜM 18

UYGULAMALAR……………………………………………………………………………………………………………………………….327

BÖLÜM 19

C EKSEN  PROGRAMLAMA………………………………………………………………………………………….…………………345

19.1. C EKSEN PROGRAMLAMA…………………………………………………………………..…………………………….…………346

19.1.1 C Eksen ile Delik Delme……………………………………………………………………...........................................349

19.2. C Eksen Programlamada Delik Delme Çevrimleri ……………………………………………………………………….350

19.2.1.Silindirik (Z Ekseninde) Yüzeyinde Delik Delme………………………………………………..………………..…….351

19.2.2. Silindirik (X Ekseninde) Yüzeyinde Delik Delme ………………………………………………………………………358

19.2.3. 4,6,8, GEN Bir Parçanın Ölçülerinin Hesaplanması…………………………………..………………………………360

19.3. C EKSEN PROGRAMLAMADAPOLAR KOORDİNAT MODU ……………………………………………………………362

19.3.1. Polar Koordinat Sistemi ile İlgili Dikkat Edilecek Hususlar ………………………………………………………..362

19.3.2.Takım Yarıçap Telafisinin Gösterimi ………………………………………………………..………………………………..362

19.4 G07.1 (G107) SİLİNDİRİK İNTERPOLASYON……………………………………………………………………………………371

19.4.1. G07.1 Silindirik İnterpolasyon Kullanırken Bilmemiz Gerekenler………………………………………………372

19.4.2. Dairede Çevrenin Milimetreden Dereceye Çevrilmesi……………………………………………………………373

19.5 GENEL ÖRNEKLER……………………………………………………………………………………………………………………….379

UYGULAMALAR……………………………………………………………………………………………………………………………………393

BÖLÜM 20

TEKNİK TABLOLAR …………………………………………………………………………………………………...…………………….401

KAYNAKÇA ………………………………………………………………………………………………………………………………………423