Makine Teknolojisi

Kitabımız, metal meslek kollarında çalışan ve metal iş alanlarını meslek olarak seçen herkes için bir başvuru kaynağı olarak hazırlanmıştır. Bu kitap, metallerin fiziksel ve teknolojik özelliklerinden başlayarak matematiksel semboller, elektrik, malzeme teknolojisi, malzeme muayenesi, ısıl işlemler, kontrol işlemleri, ölçme ve kontrol aletleri, yüzey kalitesi, talaşlı ve talaşsız imalat, tornacılık, kesme hızı, CNC teknolojisi, kaynak teknolojisi, makine elemanları, termodinamik, dayanım bilgisi ve akışkanlar mekaniği gibi konuları kapsamaktadır.

İlk bölümde, uluslararası birimler sistemi, SI birimleri ve DIN 1304-1'e göre semboller ve anlamları açıklanmıştır. Ayrıca, matematiksel sembollerin ve anlamlarının yanı sıra “Temel Matematik” bölümünde düzgün geometrik yüzeylerin alan, hacim, ağırlık ve ağırlık merkezi hesapları ele alınmıştır. Üçgenlerin kenar ve açı bağlantıları da bu bölümde incelenmiştir.

Elektrik konusuna temel bir giriş yapılmış ve mıknatıs alanı ile alan çizgilerine odaklanılmıştır. Elektrik devresi kavramı şematik olarak gösterilmiş ve doğru akım ile dalgalı akıma, dinamolara ve transformatörlere değinilmiştir. Ayrıca, enerji kavramı, iletkenlik ve metallerin kristal yapılarının iletkenliği üzerine detaylar verilmiştir.

Malzeme teknolojisi bölümünde, alaşımlar, katkı elementleri ve bu elementlerin çeliğe kazandırdığı özellikler açıklanmıştır. Malzeme muayenesinin amacı ve önemi vurgulanmış, çeliklerin iç yapısının muayene yöntemleri ve çalışma prensipleri anlatılmıştır. Metalografik malzeme muayenesi ve korozyonun tanımı ve önlenmesi ile ilgili bilgilere de bu bölümde yer verilmiştir. Ayrıca, çeliklerin ısıl işlemlerine ait tav renkleri görsel olarak belirtilmiştir.

Kontrol işlemlerinin üretimdeki önemi, üretimde kontrol aşamaları, subjektif ve objektif kontrol kavramları açıklanmıştır. Zaman hesabı ve zaman ölçüm aletleri örneklerle ele alınmış, ısı, sıcaklık ve genleşme ölçümleri ile metallerin uzama katsayıları tablolarla verilmiştir. Makine yapımında ölçme işlemi ve ölçme ve kontrol aletleri hakkında tablo ve görsellerle bilgi sunulmuştur. Yüzey kalitesinin önemi, yüzey pürüzlülüğü ve yüzey işleme izlerinin derinlikleri açıklanmıştır. Ayrıca çeliklerin ısıl işlemlerine ait tav renkleri görsel olarak belirtilmiştir.

Talaşlı ve talaşsız imalat konuları işlenmiş ve eğelerin grupları ve detaylarına ayrıntılı olarak değinilmiştir. Testereler, matkaplar, havşa matkapları ve raybalar gibi araçlar için ayrı başlıklar altında detaylı bilgiler verilmiştir. Hatalı bilemenin delme işlemine etkisi ve delme zamanı hesaplama gibi konulara da yer verilmiştir.

Tornacılık konusu şematik bir şekil üzerinden açıklanmıştır ve kesme hızı ile kesme hızının nasıl seçildiği incelenmiştir. Punta matkabı, torna, frezecilik ve taşlamacılık gibi konular da detaylarıyla ele alınmıştır. Üniversal ve doğrusal bölme apareylerinin hangi tür işlemlerde kullanıldığı açıklanmıştır.

CNC teknolojisine giriş, kaynak teknolojisi, makine elemanları ve basit makineler gibi konular şekillerle detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Termodinamiğin temel kanunları, dayanım bilgisi, akışkanlar mekaniği ve hidrolik gibi konular da ele alınmıştır.

 

İçindekiler

 

İÇİNDEKiLER

SI Birimleri………………………………………………………………………………………………………………………   XI

Semboller DIN 1304-1 (1994-03)  …………………………………………………………………………………….. XII

Metallerin Fiziksel ve Teknolojik özellikleri ………………………………………………………………………… XIII

I - TEMEL MATEMATIK …………………………………………………………………………………………………………3-22

II - ELEKTRiK…………………………………………………………………………………………………………………………1-24

Giriş ………………………………………………………………………………………………………….…………………………1

2.1 Temel Bilgiler…………………………………………………………………………………………………………………1

2.1.1 Maddenin Yapısı…………………………………………………………………………………………………………1

2.2 Elektriğin insan Hizmetine Girişi …………………………………………………………………………………… 3

2.2.1 Doğal Mıknatıs ………………………………………………………………………………………………………….. 3

2.2.2 Mıknatıs Alanı ve Alan Çizgileri ………………………………………………………………………………….. 5

2.2.3 Elektrik Akımının Mıknatıs Etkilemesi - (Alternatif Akımın Doğuş Teorisi-

Jeneratörlerin temeli)………………………………………………………………………………………………………………5

2.2.4 Elektro Mıknatıs Nasıl Oluşur? …………………………………………………………………………………………6

2.2.5 Elektrik Enerjisi Nasıl Elde Edilir? ………………………………………………………………………………………7  

2.3 Doğru ve Dalgalı Akım.......................... ……………………………………………………………………………… 8  

2.3.1 Doğru Akım……………………………………………………………………………………………………………………….8

2.3.2 Dinamolar………………………………………………………………………………………………………………………….8

2.3.2.1 Dinamolar Nasıl Doğru Akım Üretir? ………………………………………………………………………………9

2.3.2.2 Dinamo Çeşitleri……………………………………………………………………………………………………………..9

     1. Dışardan Uyarılan Dinamolar………………………………………………………………………………………..9

     2. Kendinden Uyarımlı Dinamolar………………………………………………………………………………………9

2.3.2.3 Alternatif Akım Nedir, Nasıl Üretilir? ………………………………………………………………………………10

2.3.3 Üç Fazlı Dalgalı Akım………………………………………………………………………………..…………………………11

     Dalgalı Akımın Faydalı Yönleri ……………………………………………………………………………………………11

2.4 Transformatörler…………………………………………………………………………………………….………………………11

2.5 Enerji Nasıl Tanımlanır? Enerji Kaynakları Nelerdir? …………………………………………………………………12 2.5.1 Santrallarda Elektrik Enerji Nasıl Elde Edilir? …………………………………………………………………………12

2.5.2 Termik Santrallar……………………………………………………………………………………………………………….13

2.6 İletkenlik Nedir? ……………………………………………………………………………………………………………………14

2.6.1 Metallerin Kristal Yapıları İletkenliği Nasıl Etkiler? ……………………………………………………………… 14

2.6.2 iletken Olmayan Elementler Hangileridir? …………………………………………………………………………..15

2.6.3 Yan iletkenler Hangi Elementlerdir? …………………………………………………………………………………….15

2.7 Elektrik Devresi………………………………………………………………………………………………………………………16

2.7.1 Gerilim Nedir? ……………………………………………………………………………………………………………………16

2.7.2 Elektro Motor Kuvvet (EMK) Nedir? ……………………………………………………………………………………17

2.7.3 Amper Nedir, Nasıl Ölçülür? …………………………………………………………………………………………………18

2.7.4 Elektrik Direnci Nedir? …………………………………………………………………………………………………………18

2.7.5 Ohm Kanunu Nasıl Tanımlanır? ……………………………………………………………………………………………18

2.7.6 Bir İletkenin Direnci Nasıl Hesaplanır? ……………………………………………………………………………………19 2.7.7 İletkenlik Değeri Nedir, Nasıl Hesaplanır? ………………………………………………………………………………19

2.7.8 Dirençler Hangi Kurallara Göre Bağlanır? ………………………………………………………………………………19

2.7.9 Elektriğin Temel Birimleri Nelerdir? ………………………………………………………………………………………20

2.8 Elektrik Kazaları ve Güvenlik Önlemleri ……………………………………………………………………………………21

2.8.1 Elektrik Çarpması …………………………………………………………………………………………………………………21                  Topraklama…………………………………………………………………………………………………………………………………..23

Priz ve Fişlerin Topraklanması …………………………………………………………………………………………………………23

2.8.2 Sık Görülen Elektrik Arızaları ……………………………………………………………………………………………………23 2.8.3 Sigorta Atması……………………………………………………………………………………………………………………………24 2.8.4 Faz Eksikliği…………………………………………………………………………………………………………………………….24 2.8.5 Şalter Ayaklarının Basmaması ……………………………………………………………………………………………………24

III. MALZEME TEKNOLOJİSİ.............................................................................................................. 1-34 Giriş...................................................................................................................................................... 1

Temel Bilgiler ..................................................................................................... ............... ................... 1-33

Çeliklerin Isıl İşlemlerine Ait Tav Renkleri..............................................................................................34

 

 

 

 

IV- ÖLÇME VE KONTROL ........................................................................ ............... .......................1-34

Temel Bilgiler ....................................................................................................... ............... ...............1-8 Alan, Hacim, AgIrlik Hesaplamatan ye Olcumlen ................................................... .... .......................8 Yoğunluk Hesabi .......... . ............................................................................... ...... ............................10 Makine Yapiminda Açı Olcümü ve Acı Olcum Aletleri ...................................................................... 10

Isi, Sicaklık ye Genlesme Ölçümleri............... ............... ............... ............... ............... ...................10

Makine Yapimında Ölçme............... ............... ............... ............... ............... ............... .....................15 Kontrol............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... .............. ..............27

Tolerans ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ...............32

V - TALASLI ÜRETİM............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... .......1-40

Eğeler............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ..........1  Matkaplar, Havşa Matkaplari, Raybalar............... ............... ............... ............... ............... ....................4

Vidalar............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ........ 14 TalasliOretim Makineleri ............................................................................................... ............... ...........17 Vargelcilik islernieri............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ......................17   Tornacılık............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ....20   Tornada Vida Acmak............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... .....47  Frezecilik............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... .......................53  Kalıp Frezelerinin Özellikieri ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ........56 Taşlamacilik............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............... ...............71  İnorganik Birlestirme Maddeleri  ............... ............... ............... ............... ............... ............... ............76

VI - CNC TEKNOLOJISiNE GiRİŞ ............... ............... ............... ............... ............... ............... ..........1-21

Numerik (sayı) Kumandalı (NC) ve Bilgisayar Kumandalı (CNC)

6.1 Numerik Kumandalı Makinelerin Kısa Tanımı ve Özellikleri.................................... ................................1

6.2 NC, CNC ve DNC Kumanda Sistemleri.................................... .................................... ..........................1

6.2.1 Bir CNC Kumanda Sisteminin Yapısı ve Görevi.................................... .................................... ..........2

6.2.1.1 Bilgi (Veri) Girişi – Dateneingabe.................................... .................................... .............................2

6.2.1.2 Bilgi (Veri) Depolama-Datenspeicherung.................................... .................................... ................3

6.2.1.3 Bilgi (Veri) İşleme – Datenverarbeitung.................................... .................................... ..................3

6.2.1.4 Bilgi (Veri) Dağıtımı – Datenausgabe.................................... .................................... ......................3

6.2.1.5 Biner (Binary) Yazım Sisteminde Verilerin Gösterilmesi.................................... ...............................3

6.2.1.6 Sayısal Gösteriliş (Zahlendarstellung) .................................... ..........................................................3

6.2.1.7 Kanallı - Delikli Şerit.................................... ......................................................................................4

6.2.1.8 Mıknatıslı Bandlar.................................... ..................................................................4

       Disketler ve Sabit Plakalar Depolayıcısı.................................... ...............................4

6.3 NC Makinelerinde Mesafe Ölçümü.................................... ..............................................5

6.3.1 NC Makinelerinde Mesafe Ölçümünün Anlamı.................................... .........................5

6.3.2 Ölçümleme Sisteminin Görevi.................................... ....................................................5

6.3.3 Ölçümleme Sisteminin Şekilleri (çeşitleri) .................................... ..................................5

6.3.3.1 Inkremental Mesafe (uzunluk) Ölçümü.................................... ....................................6

6.3.3.2 Kesin Ölçümleme (Absolute Wegmessung) .................................... .............................6

6.4 Koordinatlar (eksenler) .................................... ...................................................................6

6.4.1 Koordinat Eksenlerinin Yerleşimi.................................... ...................................................6

6.5 CNC Tornaları.................................... .....................................................................................7

6.5.1Kumanda Sistemleri.................................... ..........................................................................9

6.5.2 İş Parçasını Bağlama Sistemi....................................................................................................10

6.5.2.1 Torna Aynası..........................................................................................................................10

6.5.2.2 Hidrolik Bağlama Silindiri.................................................................................................10

6.5.2.3 Pensler....................... ....................... ....................... ....................... .......................11

6.5.2.4 Gezer Punta....................... ....................... ....................... ....................... .......................11

6.5.2.5 Kesici Alet (kalem, matkap, kılavuz vb.) Başlığı-Revolver Başlığı.......................11

6.5.3 Kesici Alet Ölçümü....................... ....................... ....................... ....................... .......................11

6.5.3.1 Ölçme Aleti veya Örnek Parçaya Göre Elle Ölçümleme....................... .......................12

6.5.3.2 (Externe) Özel Ölçümleme Alet....................... ....................... ....................... .......................12

6.5.4 Bir CNC Tornanın Bir İşe Göre Ayarlanması....................... ....................... .......................13

6.5.4.1 Sıfır Noktasıınıın Kaydırılmış Durumu....................... ....................... .......................13

        1. İşlem: İşin bağlanması....................... ....................... ....................... .......................13

        2. İşlem: Kesici aletin ölçümlenmesi (sıfırlanması) ....................... ....................... ...........14

        3. İşlem: Referans noktasının (R) (başlangıc sıfır noktasının) yaklaştırılması................14

        4. İşin sıfır (0) noktasının tesbiti....................... ....................... ....................... .......................14

        5. CNC tornada yapılacak işin ölçülendirilmesi....................... ....................... .................15

        6. CNC tornalarda standart kesici takımlar....................... ....................... .......................15

6.6 CNC Frezeleri ....................... ....................... ....................... ....................... .......................16

6.6.1 CNC Frezelerin Yapısı....................... ....................... ....................... .......................16

6.6.2 CNC Frezelerinde Koordinatlar....................... ....................... ....................... .......................17

CNC Freze Makinelerinde Eğri Komutları....................... ....................... ....................... ...................18

CNC Torna ve Frezelerde G Fonksiyonlarının Görevleri....................... ....................... ................19

CN ve CNC Soru ve Cavapları ....................... ....................... ....................... ....................... ............20

Medeniyetleri Bugüne Taşıyan Önemli Teknik Buluşları'ın Bazıları....................... ....................... ..22

VII -TALAŞSIZ ÜRETİM…………………………………………………………………………………………………………………….1-18

7.1 Döküm...................... ...................... ...................... ...................... ...................... ......................1

7.1.1 Döküm Yoluyla Üretim...................... ...................... ...................... ......................1

7.1.2 Döküm Çeşitleri ...................... ...................... ...................... ......................3

7.1.2.1 Basınçlı Döküm ...................... ...................... ...................... ......................3

7.1.2.2 Santrifüj Döküm...................... ...................... ...................... ......................4

7.1.2.3 Astarlı (maskeli) Döküm...................... ...................... ...................... ......................4

7.1.2.4 Model Eritme Metodu (parça kalıpsız —Dolu) ...................... ...................... ......................5

7.1.2.5 Mum Kaplamalı Döküm Sistemi...................... ...................... ...................... ......................5

Dökümcülükle ilgili sorular...................... ...................... ......................6

7.2 Soğuk ve Sıcak Şekillendirme...................... ...................... ......................6

7.2.1 Döverek Şekillendirme...................... ...................... ......................7

7.2.1 .1 Malzemenin Dövülme Özelliği...................... ...................... ......................7

7.2.1 .2 Dövme Sıcaklıkları - Tav Renkleri ...................... ...................... ......................7

7.2.1.3 Sıcak Şekillendirme (Dövme) Aletleri ...................... ...................... ......................9

7.2.1.4 Makinede Dövme...................... ...................... ...................... ......................10

        Sıcak Şekillendirme Soruları...................... ...................... ......................10

7.3 Basınç Altında Çekerek Şekillendirme Yöntemleri...................... ......................10

7.4 Kalıpçılık...................... ...................... ...................... ...................... ......................11

7.4.1 Derin Çekme ...................... ...................... ...................... ...................... ..............11

7.4.1.1İşlem Basamakları...................... ...................... ...................... ......................11

7.4.1.2 Çekme Boşluğu Zımba ve Matriz Kavisi...................... ...................... ..........12

7.4.1.3 Çekme Oranı (b) ve Çekme Sayısı...................... ...................... ......................12

7.4.1.4 Derin Çekmede Etkin Kuvvetler...................... ...................... ......................14

Derin çekmede Genel İşlem Sırası...................... ...................... ...................... .........16

7.5 Kesilme, Kesme ve Kesme Kalıpları...................... ...................... ......................16

7.5.1 Hassas Kesme Kalıpları...................... ...................... ...................... ......................18

VIII - KAYNAK TEKNOLOJİSİ ...................... ...................... ...................... ......................1-18

8.1 Kaynak İşlemleri...................... ...................... ...................... ......................1

A. Eriterek kaynatma yöntemleri...................... ...................... ...................... 1

B. Pres (baskı altında) kaynağı...................... ...................... ......................1

8.2 Kaynak İşleminde Temel Bilgiler...................... ...................... ......................2

8.3 Kaynak Yerinin Eritilerek Kaynatılması...................... ...................... ............2

8.3.1 Gaz Kaynağı (Oksi-Asetilen Kaynağı veya Otojen Kaynağı................. .................2

8.3.1.1 Asetilen Gazı (021-12) - (tüp rengi- SARI) ................. ................. .................3

     Asetilen Tüpünü Kullanma Kuralları................. ................. .................5

8.3.1.2 Oksijen Gazı ve Tüpü................. ................. ................. .................5

8.3.1.3 Oksijen Tüplerinin Doldurulması................. ................. .................6

8.3.1.4 Basınç Düşürme Valfi-Basınç Subabı ................. ................. .................7

        Hamlaç (Bek-Şalome) ................. ................. ................. .................8

8.3.2 Kaynağın Yapılışı................. ................. ................. ................. .................9

      1. Sol kaynak................. ................. ................. ................. .................9

      2. Sağ kaynak................. ................. ................. ................. .................9

8.3.3 Ark Kaynağı................. ................. ................. ................. ................10

8.3.3.1 Kaynak transformatörü (trafo) ................. ................. ................. ................. ................11

8.3.3.2 Kaynak doğrulmacı-Redresör................. ................. ................. ................. ................11

8.3.3.3 Kaynak jeneratörü................. ................. ................. ................. ................12

8.3.3.4 Kaynak Elektrotlar................. ................. ................. ................. .................12

8.3.3.5 Elektrot Malzemesinin Cinsi ................. ................. ................. ................. .................13

8.4 Koruyucu Gaz Kaynakları................. ................. ................. ................. .................13

8.4.1 Metal-Koruyucu Gaz Kaynağı................. ................. ................. ................. .................14

8.4.2 Volfram-Koruyucu Gaz Kaynağı................. ................. ................. ................. .................14

8.5 Plazma Kaynağı................. ................. ................. ................. ...............................................15

8.6Tozaltı Kaynağı................. ................. ................. ................. ..................................................16

8.7 Elektron Kaynağı................. ................. ................. ................. ..................................................16

8.8 Lazer Kaynağı................. ................. ................. ................. ..................................................17

8.9 Pres Kaynağı................. ................. ................. ................. ..................................................17

8.10 Punta Kaynağı................. ................. ................. ................. ..................................................17

    Kaynak Semboller................. ................. ................. ................. ...............................................18

IX - MAKİNE ELEMANLARI................. ................. ................. ................. ................. .................1-28

Vidalar............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............1

Perçinleme............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............7

Hareketli Elemanlar............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............9

Yataklar............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............9

Akslar - Miller – Muylular............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............12

Kavramalar............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............14

Dişli Çarklar............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............20

Vida............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............25

 

X.MEKANİK............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ......1-62

Neden Mekanik Öğreniyoruz ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............1

10.1 Statik Bilimine Giriş............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............2

10.1.1 Kuvvet Nedir............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............2

10.1.2 Kuvvet Nasıl Ölçülür............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. .............3

10.1.3 Kuvvetler Cisimleri Nasıl Etkiler? ............. ............. ............. ............. ............. ...........3

10.1.4 Kuvvetler Nasıl Gösterilir? ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ...3

10.1.5 Bileşke-Kuvvetlerin Birleştirilmesi ve Ayrıştırılması............. ............. ............. ..... ............. 4

10.1.5.1Aynı Düzlem Üzerinde ve Aynı Doğrultuda Olan Kuvvetlerin Bileşkesi............. .............4

10.1.5.2 Doğrultuları Kesişen Kuvvetlerin Bileşkesi............. ............. ............. ............. .............4

10.1.6 Kuvvetler Bileşenlerine Nasıl Ayrılır? ............. ............. ............. ............. ............. .............5

10.1.6.1 Paralel Kenar Metodu............. ............. ............. ............. ............. ............. .............5

10.1.6.2Bir Kuvvetin Analitik Yolla Yatay ve Düşey Bileşenlerinin Hesaplanması............. ............. ...........6

10.1.6.3 İkiden Fazla Kuvvetlerin Bileşkesi Nasıl Bulunur? ............. ............. ............. .............6

10.1.7Doğrultuları Paralel Olan Kuvvetlerin Bileşkesinin Tatbik Noktası Nasıl Bulunur? ............. ............. 6

10.1.8 Moment............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. 7

10.1.8.1 Momentin Oluşumu............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. 7

10.1.8.2 Eğik Kuvvetin Momenti............. ............. ............. ............. ............. ............. ............. 7

10.1.9 Statiğin Denge Şartı (Moment faktörünün dengelenmesi) ............. ............. ............. .............7

10.1.10 Kuvvet Çifti ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............8

10.1.11 Yataklara Gelen Kuvvetlerin Hesaplanması ............ ............ ............ ............ ............ ........9

10.1.12 Sürtünme Kuvveti............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............10

10.1.13 Eğik Düzlemlerde Sürtünme............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ .......11

10.1.14 Eğik Düzlemde Kütlenin Yukarı Hareketi............ ............ ............ ............ ............ ............11

10.1.15 Hareket Vidalarında Sürtünmenin Etkisi............ ............ ............ ............ ............ ............12

10.2 Dinamik............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............12

10.2.1 Düzgün Doğrusal Hareketin Kinematiği............ ............ ............ ............ ............ ............ .......12

10.2.2 Düzgün Değişen Doğrusal Hareket............ ............ ............ ............ ............ ............ ............13

10.2.2.1 Sabit ivmeli (ivmesi giderek eşit artan) Düzgün Doğrusal Hareket............ ............ 14

10.2.3 Gelişigüzel Doğrusal Hareket............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ .......14

10.2.4 İlk Hızı Olan Bir Aracın Düzgün Artan ivme ile Hareket Hâli............ ............ ............15

10.2.5 Düzgün Yavaşlayan Hareket............ ............ ............ ............ ............ ............ ............16

10.2.6 Serbest Düşüş ve Yukarı Atış............ ............ ............ ............ ............ ............ ............16

10.2.7 Eğik Atışlar............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............18

10.2.8 Dairesel Hareket............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............19

10.2.9 Merkezkaç Kuvveti............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............19

10.2.10 Basit Makineler............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............20

10.2.11 İş, Güç, Enerji, Verim............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ .........21

10.2.11.1 İş Nedir, Nasıl Hesaplanır? ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ .21

 

10.2.12 Eğik Düzlemde İş Nasıl Hesaplanır............ ............ ............ ............ ............ ............ 22

10.2.13 İvmenin İşi ve Kinetik Enerjisi............ ............ ............ ............ ............ ............ 22

10.2.14 Mekaniksel Güç............ ............ ............ ............ ............ ............ 22

10.2.15 Kuvvet ve Hıza Dayalı Güç............ ............ ............ ............ ............ ............ 23

10.2.16 Enerji............ ............ ............ ............ ............ ............ 23

10.2.16.1 Kinetik Enerji (Ek) - Hareket Enerjisi Nedir? ............ ............ ............ ............ ............24

10.2.16.2 Potansiyel Enerji-Durgun Enerji............ ............ ............ ............ ............ ............ 24

10.2.16.3 Potansiyel Enerji ile Kinetik Enerji Arasındaki Bağıntı............ ............ ............ ............ 25

10.2.16.4 Isı Enerjisi............ ............ ............ ............ ............ ............ 26

10.2.16.5 Elektrik Enerjisi ............ ............ ............ ............ ............ ............ 27

10.3 Su Buharı   ............ ............ ............ ............ ............ ............ 28

10.3.1 Su Buharının Hâlleri............ ............ ............ ............ ............ ............ 28

10.3.2 Bazı önemli Gazların Isınma Isıları............ ............ ............ ............ ............ ............ 29

10.3.3 Suyun Kritik Hâli............ ............ ............ ............ ............ ............ 29
10.3.4 Buharın Fıskiyeden Akış Hızı ............ ............ ............ ............ ............ ............ 29

10.3.5 Termodinamiğin Temel Kanunları ............ ............ ............ ............ ............ ............ 30

10.3.5.1 Maryot Kanunu ............ ............ ............ ............ ............ ............ 30

10.3.5.2 Gay-Lussac Kanunu ............ ............ ............ ............ ............ ............ 30

10.3.5.3 Maryot ve Gay-Lussac Kanunlarının Birleşim ............ ............ ............ ............ ............30

10.3.5.4 Termodinamik Formülü ............ ............ ............ ............ ............ ............ 31

10.4 Dayanım Bilgisi ............ ............ ............ ............ ............ ............ 32

10.4.1 Dayanım Bilgisinin Temelleri ........... ............ ............ ............ ............ ............ 32

10.4.1.2 Malzeme Seçimi ........... ............ ............ ............ ............ ............ 32

10.4.1.3 Gerilim Nasıl Tanımlanır? ........... ............ ............ ............ ............ ............ 32

10.4.1.4Çekme (çekilme) Gerilmesi (sz) ........... ............ ............ ............ ............ ............ 32

10.4.1.4.1 Elastiklik-Plastiklik-E-Modülü Nasıl Tanımlanır? ........... ............ ............ .......33

10.4.1.5 Hooke (Huk) Kanunu Nasıl Açıklanır? ........... ............ ............ .......33

 

10.4.1.6 Kesilme (Kayma) Gerilmesi τ........... ............ ............ .......35

10.4.1.7 Basma (Basılma) Gerilmesi (sd) ........... ............ ............ .......36

10.4.1.8 Eğilme Gerilmesi ........... ............ ............ .......36

10.4.1.9 Eğilmede Müsaade Edilebilen Gerilim (Zül) İfadesinden Ne Anlaşılır? ........... .....37

10.4.1.10 Emniyet Gerilimini Etkileyen Faktörler Nelerdir? ........... ............ ............ .......38

10.4.1.11 Tehlikeli Kesitler-Kesit Daralmaları........... ............ ............ .......38

10.4.1.12 Kopma Uzunluğu Tehlikesi........... ............ ............ .......40

10.4.1.13 Vidalarda Çekme Dayanımı-Tehlikeli Kesit........... ............ ............ .......41

10.4.2 Eğilme Momenti........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ...........41

10.4.2.1 Bir Ucu Ankastre Diğer Ucu Serbest Kirişlerin Eğilme Momenti........... ........... ...........43

10.4.2.2 İki Tarafı Destekli Kirişlerde Destek Kuvvetlerinin Bulunması........... ........... ...........44

10.4.3 Burulma-Torsiyon ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............44

10.4.4 Bükülme (Flambaj-Bel verme) Gerilmesi (Knickung) ............ ............ ............ ............46

10.4.4.1 Bükülme ve Basıma Gerilmelerinin Ayrımı ............ ............ ............ ............ ............46

Akışkanlar Mekaniği-Hidrolik............ ............ ............ ............ ............ ............ ............48

10.5 Hidrolik Nedir? ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............48

10.6 Hidrolik Tesis ve Sistemlerin Faydalan Nelerdir? ............ ............ ............ ............ ............48

10.7 Hidrostatik Basınç Nasıl Tanımlanır? ............ ............ ............ ............ ............ ............48

10.8 Yan Yüzeylere Gelen Basınç Kuvvetinin Hesaplanması............ ............ ............ ............49

10.9 Arşimet Kanunu ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............50

10.9.1 Kuvvet Etkisi ile Basınç Oluşturmak............ ............ ............ ............ ............ ............51

10.9.2 Hidrodinamik............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............52

10.9.3 Bemoulli (Bemuyyı) Teoremi ve Denklemi............ ............ ............ ............ ............ ............54

10.9.3.1 Yatay Konumdaki Tesise Bemoulli Teoremi Uygulaması............ ............ ............ ............ ............55

10.9.3.2 Akışkan Hızının Ölçülmesi............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............56

10.9.4 Endüstriyel Hidrolik Sistemler............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............58

10.9.5 Hidrolik Pompalar............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............59

10.9.5.1 Konstant Pompalar............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ 59

XI – EKLER…………………………………………………………………………………………..1-10