Teknik Resim Kitabı: Neleri İçeriyor?

Mühendislik öğrencileri, Mühendisler, Teknik Resim okuması ve çizmesi gereken Teknikerler, Teknik eğitimciler için baş ucu kitabıdır.

Makine Teknolojisi Teknik Resim Kitabı

Teknik Resim için; mantıksal tasarım ve estetiği, kural ve normları iç içe olan resim tekniği denebilmektedir. Bu sebeplerden resmin diğer dallarından çok farklıdır. Teknik Resmin bugünkü temel kuralları Rönesans döneminde Leonardo Da Vinci ve Michelangelo gibi ünlü ressamlar ve bilginler tarafından saptanmıştır.

Kitabımızın girişinde Teknik Resmin tanımı, hangi alanlarda ve nasıl kullanıldığı açıklanmakla başlanmıştır. Teknik resmin metodik bir dil olduğundan bahsedilmiştir.

Genel çizim şekilleri tarif edilmiştir. Kroki Resim, Yapım Resmi, Komple Resimler, Grup Resimleri, Teknik Resim-Meslek Resim İlişkisi’nden bahsedilmiştir.

Standartlar ve Normlar’dan bahsedilmiş, açıklık getirilmiştir; Alman Normu (DIN), Uluslararası Normlar (ISO), Avrupa Normu (EN), Türk Standartları (TS) yer almaktadır. Bu konuda ölçme ve değerlendirme sorularına da yer verilmiştir.

Sıradaki başlıkta Teknik Resim Aletleri; çizim tablaları ve masaları, cetveller, T cetvelleri, gönyeler, pistoleler-eğri çizim şablonları, şablonlar, pergeller, kurşun kalemler, silgiler, rapidolar ve mürekkepli çizim uçları tek tek detaylı anlatılmıştır.

Resim Aletlerinin Kullanılması ve Bakımı’na ve de dikkat edilmesi gereken noktalara değinilmiştir; bu konuda da ölçme ve değerlendirme sorularına yer verilmiştir.

İlerleyen sayfalarımızda; Resim Kağıtları konusu detaylı işlenmiş ve çeşitlerine değinilmiştir; düz beyaz resim kağıdı, eskiz kağıdı, aydınger kağıdı, ozalit kağıdı...

Resim kağıtlarının ölçülerine, resim kağıdında yazı alanı – antet, resim kağıtlarının katlanması ve yine bir çok ölçme-değerlendirme sorularına yer verilmiştir.

Ölçekler konu başlıklı sayfalarımızda; ölçeğin tanımı ve önemi, ölçek çeşitleri (gerçek ölçek, küçültme ölçekleri, büyültme ölçekleri) açıklanmıştır ve değerlendirme sorularına yer verilmiştir.

Yazı ve Rakamlar ünitesi başlığı altında öncelikle geniş bir giriş metnine yer verilmiş ve yazının tanımına, gerekliliğine yer verilmiştir.

Yazıların Standart Biçimleri – Norm Yazı, Norm Yazı Ölçüleri, Norm Yazı Çeşitleri (Dik Norm Yazı, Eğik- İtalik Norm Yazı işlenmiştir ve ayrıca teknik yazılarda neden Eğik- İtalik yazı tercih edildiğine hesaplamalar ile açıklık getirilmiştir. Önemli açıklamalar yapılmış, harf genişlikleri tablosuna da yer verilmiştir.

İlerleyen sayfalarımızda rakamlar konusuna değinilmiştir; uluslararası rakam ifadelerinden bahsedilmiş ve de Standart Biçimleri, Dik ve Eğik Rakamlar’dan bahsedilmiştir. Ayrıca; Yazı Ölçüleri Karşılaştırma Tablosu’na yer verilmiştir.

Devamında; El Yazısı, Romen Rakamları, Latin Harfleri açıklanmıştır. Ünitenin tamamı için değerlendirme sorularına yer verilmiştir.

Diğer bir üniteye geçmeden önce, yazı karakterleri ile ilgili ölçeklendirilmiş çalışmaları içeren alıştırmalara yer verilmiştir.

Daha sonra çizgi ve çeşitlerine yer verilmiştir; Çizginin Çizimdeki Önemi, Çizgi Ölçüleri-Çizgi Genişlikleri, Çizgi Çeşitleri ve Kullanıldığı Yerler (ayrıca burada TS88 ve DIN ISO 128 ‘e göre çizgi çeşitleri ve kullanım alanları tablosuna yer verilmiştir.) çeşitlerinde; geniş dolu çizgi- sürekli geniş çizgi, dar dolu çizgi-sürekli dar çizgi, dar serbest el çizgisi, dar kesik çizgi, kesik noktalı dar çizgi-eksen çizgisi, kesik,noktalı, çıkış kısımları geniş çizgi- kesit ekseni çizgisi, kesik noktalı geniş çizgi- geniş eksen çizgisi, kesik, iki noktalı dar çizgi-iki noktalı eksen çizgisi detaylıca tek tek açıklanmış ve nerelerde kullanıldığından da bahsedilmiştir.

Çizgilerin Kesiştirilmesinden, Kağıt Ölçülerine Göre Çizgi Kalınlıklarının Belirlenmesinden bahsedilmiştir ayrıca tablosuna da yer verilmiştir.

Bu ünitede son olarak Türkiye Cumhuriyeti Bayrağının teknik resmine yer verilmiş, ölçüleri ifade edilmiştir.

Ünite sonunda ise yine ölçme ve değerlendirme sorularına yer verilmiştir. Çizgi karakterleri ile ilgili ölçeklendirilmiş çalışmaları içeren alıştırmalara yer verilmiştir.

İlerleyen sayfalarda Geometrik Çizimler ünitesi işlenmiştir. Temel Geometrik Kavramlar ve Çizimler’e yer verilmiş her bir geometrik kavramın şekline ve açıklamasına tek tek değinilmiştir.

Geometrik Çizimler konusunda; bir doğruya dışındaki bir noktadan paralel çizmek, bir doğruya üzerindeki bir noktadan dik doğru çıkmak, bir doğruya dışındaki bir noktadan dik doğru inmek, bir doğrunun ucundan dik çıkmak, bir doğru parçasını iki eşit parçaya bölmek, bir doğru parçasının eşit parçalara bölünmesi şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Açı Çizimleri ve Eşit Parçalara Bölünmeleri işlenmiştir; bir açının eşit iki parçaya bölünmesi, bir dik açıyı üç eşit parçaya bölmek, köşesi uzakta olan bir açının açı ortayını bulmak, bir dairenin merkezini bulmak şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Çokgenlerin Çizimi; çember içine eşkenar üçgen çizmek, bir kenarı bilinen eşkenar üçgen çizmek, çember içine kare çizmek, çember içine düzgün beşgen çizmek, çember içine düzgün altıgen çizmek, çember içine düzgün yedigen çizmek, çember içine pergelle düzgün dokuzgen çizmek, genel metotla çember içine düzgün dokuzgen çizmek şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Çember ve Yaylar işlenmiştir; yarıçapları bilinen (r=25mm.; r1= 15mm) iki çemberi yarı çapı bilinen dış bükey bir yay ile birleştirmek, yarıçapları (r=25mm.; r1= 15mm) iki çemberi yarıçapı r2=40mm olan bir yayla içbükey olarak birleştirmek, köşe kenarlarının yayla birleştirilmesi (dik açılı köşe kenarlarının birleştirilmesi, dar açılı köşe kenarlarının bir yayla birleştirilmesi, çember yayı uzunluklarının bulunması; çemberin uzunluğunu bulmak, bir çember üzerindeki herhangi bir yayın uzunluğunu bulmak) şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Teğetler konusu işlenmiştir; bir çembere dışında bulunan bir noktadan teğet doğru çizmek, çapları farklı ve birbirine uzak mesafede olan iki çembere ortak teğet doğru çizmek şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Spiral Çizimleri işlenmiştir; iki merkezli spiral çizmek, Arşimet spiralinin çizimi, dört merkezli Spiral Çizimi şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Elips Çizimleri işlenmiştir; bahçıvan elipsi, pergelle elips çizmek, dikdörtgenden elips çizmek, çember içine elips çizmek şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Oval Çizimleri işlenmiştir; kareler yardımıyla oval çizmek, küçük çapı bilinen bir oval çizmek şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

Parabol ve Hiperbol Çizimleri işlenmiştir; parabol, hiperbol çizimleri, pratik hiperbol çizimi gösterilmiş, şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır. Ünitenin tamamı için ölçme ve değerlendirme sorularına yer verilmiştir. Ölçekli çizim alıştırmalarına yer verilmiştir.

Sıradaki ünitemizde İz Düşümleri işlenmiştir; ilk etapta tanımı yapılmış ve metotları tek tek anlatılmıştır; konik (merkezi) iz düşüm metodu, paralel iz düşüm metodu, dik iz düşüm metodu, eğik iz düşüm metodu, eşlenik (dik) iz düşüm metodu şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır. Devamında iz düşüm düzlemleri yine şekillerle detaylandırılmıştır. Bilyenin, tel çubuğun ve sac plakanın iz düşümlerinin çizimi; bilyenin iz düşümü örnek problemler ve çözümler ve de şekiller ile anlatılmıştır.

Bir tel çubuğun iz düşümlerinin çizimi, bir AB tel çubuğunun iz düşümleri, yatay düzleme dik konumda duran bir AB çubuğunun iz düşümleri, yanal düzleme dik bir AB çubuğunun iz düşümleri, düşey düzleme dik konumda duran bir AB çubuğunun iz düşümleri, düşey düzleme paralel yatay ve yanal düzlemlere eğik konumda duran bir AB çubuğunun iz düşümleri, yatay düzleme paralel düşey ve yanal düzlemlere eğik konumda duran bir AB çubuğunun iz düşümleri, yanal düzleme paralel yatay ve düşey düzlemlere eğik konumda duran bir AB çubuğunun iz düşümleri, üç iz düşüm düzlemine de eğik konumda duran bir AB çubuğunun iz düşümleri şekiller ile işlenmiş ve de örnek problemler çözümleri ile verilmiştir.

Düzlem yüzeyli plakaların iz düşümleri, düşey düzleme paralel konumda boşlukta duran bir üçgen plakanın iz düşümü, yatay düzleme paralel konumda boşlukta duran bir üçgen plakanın iz düşümü, yanal düzleme paralel konumda boşlukta duran bir üçgen plakanın iz düşümü, üç iz düşüm düzlemine de eğik konumda boşlukta durduğu varsayılan üçgen bir plakanın iz düşümleri, şekiller ve çizimler ile anlatılmıştır.

AB çubuğunun ve düzlem yüzeyli plakaların gerçek büyüklüklerini bulma metotları; yardımcı iz düşüm düzlemi metodu-düzlem değiştirme metodu, döndürme metodu, yatırma metodu, düzlem plakalarının gerçek büyüklüklerinin bulunması; yardımcı iz düşüm metodu ile üç düzleme de eğik konumda duran bir plakanın gerçek büyüklüğünün bulunması, yatırma metodu ile üç düzleme de eğik konumda duran bir plakanın gerçek büyüklüğünün bulunması şekiller ile anlatılmıştır. Ölçme ve değerlendirme soruları ve de ölçeklendirilmiş çalışmaları içeren alıştırmalara yer verilmiştir.

Görünüş Çizimleri ünitesinde; görünen yüzeyin iz düşümü anlamına gelen görünüşler başlığında; ön görünüş-düşey görünüş, üst görünüş-yatay görünüş, yan görünüş-yanal görünüş tek tek açıklanmış ve bu esnada temel iz düşümün oluşumu çizim eşliğinde verilmiştir.

Diğer görünüşler; sağ yan görünüş, alttan görünüş, arkadan görünüş açıklanmış yardımcı iz düşümler çizim eşliğinde verilmiştir.

Görünüş Çıkarma; ISO-E görünüş çıkarma metodu, ön görünüşün çizimi, üst görünüşün çizimi, yandan görünüşün çizimi anlatılmış örnek problemler ve çözümleri ile detaylandırılmıştır.

ISO-E Metodunda diğer iz düşüm düzlemleri; ISO-A görünüş çıkarma (iz düşüm metodu) şekiller ve çizimlerle anlatılmıştır.

Parça konumunun tespiti, görünüş çeşitlerinin ve sayısının tespiti, ölçek tespiti işlenmiştir.

Tek görünüşle ifade edilen parçalar; kare prizma ve silindirik parçaların görünüşleri, iki ve üç görünüşle tanımlanabilen parçalar, iki görünüşü aynı üçüncü görünüşleri farklı olabilen parçaların görünüşleri çizimlerle anlatılmıştır.

Perspektif resimlerden görünüş çıkarmak birden çok örnek ile ifade edilmiştir; iki görünüşü verilmiş olan bir parçanın üçüncü görünüşünü çıkarmak ve görünüşlerdeki eksikleri tamamlamak, iki görünüşü verilmiş olan bir parçanın üçüncü görünüşlerinin bulunması, görünüşlerdeki eksikleri tamamlamak çizimler ve örneklerle anlatılmıştır.

Yardımcı görünüşü çizilmesi gereken parçalar, yardımcı iz düşüm düzlemi metoduyla yardımcı görünüş çizmek, yatırma metodu ile yardımcı görünüş çizilmesi tek tek anlatılmıştır.

Tüm ünite için ölçme ve değerlendirme soruları mevcuttur. Ölçekli çizim alıştırmalarına yer verilmiştir.

Perspektifler ünitesinde ilk olarak perspektif resmin tanımı ve çeşitlerine değinilmiştir. Çeşitleri; Paralel Perspektif, Aksonometrik Perspektif, İzometrik Perspektif; izometrik perspektif normunun bulunması örnekler ile açıklanmıştır. Çeşitlerinin devamında; Dimetrik Perspektif, Dimetrik Perspektif normunun bulunması ve Dimetrik Perspektif çizim örneklerine ve çizimlerine yer verilmiştir. Çeşitlerinden; Trimetrik Perspektif, Eğik Perspektif; Eğik Perspektifin çeşitleri ve Eğik Perspektifin çizimlerine ait örnekler çözülmüştür.

Çeşitlerinin devamında; Konik Perspektif, Tek Kaçış Noktalı Konik Perspektif, İki Kaçış Noktalı Konik Perspektif, Üç Kaçış Noktalı Konik Perspektif çizimlerle açıklanmıştır.

Basit Geometrik Cisimlerin İzometrik ve Dimetrik Eğik Perspektiflerinin Çizimi; Daire Yüzeyli Cisimlerin Perspektifleri, Prizma ve Piramitin İzometrik, Dimetrik ve Eğik Perspektifleri çizimler ile anlatılmıştır.

Ünite biterken ölçme ve değerlendirme soruları ve de ölçeklendirilmiş çalışmaları içeren alıştırmalara yer verilmiştir.

Kesit Alma konusu sıradaki ünitemiz olup; kesit almanın tanımı, önemi ve çeşitleri; Tam Kesit, Yarım Kesit, Bölgesel (kısmi) Kesit, Kademeli Kesit, Döndürülmüş Kesit, Döndürülmüş Kesitler-Yerinde Döndürülmüş Kesitler çizimler ile açıklanmıştır.

Kesit Yüzeylerin Taranması; Tarama Çizgileri, Tarama Çizgilerinin Açıları, Tarama Yönleri çizimler ile açıklanmıştır.

Kesitler ile İlgili Çizim Uygulamalarına yer verilmiştir.

Kesit Alma Kuralları özet şeklinde verilmiştir; kesit çeşitleri, tarama ilgili genel kurallar, kesit düzlemlerinin belirlenmesi kuralları çizimler ile açıklanmıştır.

Ünite biterken ölçme ve değerlendirme soruları ve de ölçeklendirilmiş çalışmaları içeren alıştırmalara yer verilmiştir.

İlerleyen sayfalarda Ölçülendirme başlıklı ünitemiz mevcuttur. Burada ilk olarak ölçülendirmenin gereği ve önemi anlatılmıştır. Ölçülendirme Elemanlarına yer verilmiştir; ölçü sınır çizgisi, ölçü çizgisi-ölçü oku çizgisi, ölçü oku, ölçü rakamları, ölçü tanım işaretleri çizimlerle açıklanmıştır.

Bilgi işaret çizgileri; Ucuna Nokta Konularak, Ucuna Ok Yapılarak, Düz Çizgi şeklinde çizilirler ve çizimler gösterilmiştir.

Ölçülendirme kuralları tek tek çizimlerle anlatılmıştır.

Ölçülerin Resim Üzerinde Dağılışı anlatılmıştır. Gerekli ve Yeterli Ölçülendirmenin Önemi açıklanmıştır.

Uygulamalarda pratik kurallar; paralel ölçülendirme, peş peşe ölçülendirme, karışık ölçülendirme, kademe diplerinin ölçülendirilmesi, koordinat sistemine göre ölçülendirme, büyük çaplı makine parçalarının yapım resimlerinin ölçülendirilmesi, blok parçaların ölçülendirilmesi tamamı çizimler eşliğinde anlatılmıştır.

Ölçme ve Değerlendirme soruları çözülmüştür. Ölçekli çizim alıştırmalarına yer verilmiştir.

İlerleyen sayfalarda; Yüzey İşleme İşaretleri işlenmiştir.

Yüzey İşleme İşaretlerinin Tanımı ve Önemi ile başlanmış olup Talaş Kaldırılarak İşlenecek Yüzeylere Konulması Gereken İşleme İşaretleri ve Anlamları; temel sembol, talaş kaldırılmayacak yüzey sembolü, talaş kaldırılarak işlenecek yüzey sembolü, özel işlem görecek yüzey sembolü-işlem açıklama sembolü şekillerle işlenmiştir.

Pürüzlülük ilerleyen sayfalarda karşımıza çıkan ünite başlığımız olup tanımı ile giriş yapılmıştır. Pürüzlülüğün Sınıflandırılması, Pürüzlülük Değerleri örnekler ile; ortalama pürüzlülük değeri Ra, pürüzlülük derinliği ortalaması Rz, pürüzlülüğün maksimum derinliği Rmax açıklanmış ve ortalama pürüzlülük derinliği Rz DIN 4766-1 (03-1981) tablo şeklinde verilmiştir. Ayrıca, ölçülebilen pürüzlülük ortalaması Ra değerleri DIN4766-2 (1981-03) tablo şeklinde verilmiştir.

Yüzey İşleme Yönlerinin Gösterilmesi açıklanmış yüzeylerin işlenme yönleri tablosu DIN-ISO-1302 olarak tablolanmıştır.

Yüzey İşleme İşaretlerinin Yapım Resimlerinde Gösterilmesi; yüzey işleme işaretlerinin yazılma olanakları, yüzey pürüzlülüğü işaretlerinin kullanılmasıyla ilgili uygulamalar ve açıklamalar; resmin açıklanması, harflerin yerlerinin anlamları işaretler ile açıklanmıştır.

Özelİşlem Görmesi Gereken Yüzeylerin Gösterilmesi; galvanik ve kimyasal kaplamalar, DIN50960’a göre krom kaplama, özel işlem görüş yüzeyin ölçüde belirtilmesi, kaplanmayacak kısmın resimde belirlenmesi şekillerle açıklanmıştır.

Sertleştirme İşlemlerinin Yapım Resminde Belirtilmesi çizimler ile açıklanmıştır.

Pürüzlülük İşaretlerinin Konulmasına Dair Uygulama Örnekleri açıklanmış ve örneklerin açıklaması yapılmıştır.

Tüm ünite için ölçme ve değerlendirme soruları mevcuttur. Ölçekli çizim alıştırmalarına yer verilmiştir.

Sıradaki ünitemiz Toleranslar başlığı şeklinde işlenmiştir. Toleransın tanımı ve önemi anlatılmıştır. Toleransı Gerektiren Sebepler; makine ve takım faktörü, ölçü aleti faktörü, ısı ve ışık faktörü, kişisel faktör açıklanmıştır.

Genel Kavramlar; anma ölçüsü - esas ölçü- nominal ölçü (N), sınır ölçüsü, tolerans ve işlem toleransı; tolerans alanlarının konumu , genel toleranslar, tolerans değerlerinin seçilmesi ve yazılması, ISO tolerans sistemi, ISO alıştırma sistemi; Delik Sabit Alıştırma Sistemi, Mil Sabit Alıştırma Sistemi çizimlerle açıklanmıştır.

Toleransların Resimlerde Gösterilmesi; sayısal işaretler bu başlık altında açıklanmıştır, ayrıca alıştırma cinsine göre tolerans seçim tablosu ayrıntılı bir şekilde verilmiştir. Şekil ve konum toleransları şekillerle açıklanmıştır ve normlandırılmış şekil toleransları (DIN ISO 1101-85.03) ve DIN ISO 1101’ normlaştırılmış konum toleransları tablo olarak verilmiştir. Ek olarak Toleransların okunması ve çizelgelerin kullanılması çizimlerle açıklanmıştır.

Tüm ünite için ölçme ve değerlendirme soruları mevcuttur. Ölçekli çizim alıştırmalarına yer verilmiştir.

Kitabımızın sonunda tolerans tablolarına yer verilmiştir.

‘Delik Sabit’ sistemine göre tolerans tablosu, ‘Mil Sabit’ sistemine göre tolerans tablosuna yer verilmiştir.

Türk Standartları EK’ ya göre; Ölçüler ve Toleransların uygulama örnekleri tablo halinde verilmiştir.

SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN